จังหวัดสุโขทัย องค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย เทศบาลตำบลเมืองบางขลัง เชิญเที่ยวงานสักการะ 2 พ่อขุน วีรบุรุษแห่งชาติไทย ที่เมืองบางขลังสุโขทัย จุดกำเนิดประเทศไทย ดังที่ว่า ”เมืองกว้างช้างหลายรวมไพล่พล บางมุมมีมนต์มาเล่าใหม่ ขลังเหมือนคาถาบูชาใจ เทิดสุโขทัยสร้างธานี คือเมืองบางขลังยังคงอยู่ เชิดชูรู้ค่าทำหน้าที่ สร้างสรรค์บรรลุสดุดี แสงสีชี้ทางกระจ่างยุค“ (โชคชัย บัณฑิต’กวีซีไรต์ ปีพุทธศักราช 2544)

วันที่ 20 พฤศจิกายน 2568 เวลา 08.30 น. ณ ลานพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์และพ่อขุนผาเมือง บริเวณหน้าอาคารสำนักงานเทศบาลตำบลเมืองบางขลัง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย เชิญร่วมพิธีถวายบายศรี กล่าวอาศิรวาท บวงสรวงและสักการะพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์และพ่อขุนผาเมือง โดยมีข้าราชการและประชาชนร่วมพิธี เพื่อเป็นการน้อมรำลึกในพระมหากรุณาธิคุณที่พระองค์ทรงมีต่อปวงชนชาวไทย โดยพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ หรือพระนามเดิมพ่อขุนบางกลางหาว ทรงเป็นปฐมกษัตริย์แห่งประวัติศาสตร์ไทย ครองราชสมบัติตั้งแต่พ.ศ.1792 ครั้งยังเป็นพ่อขุนบางกลางหาวได้ร่วมกับพ่อขุนผาเมือง เจ้าเมืองราดแห่งราชวงศ์ศรีนาวนำถม รวมกำลังพลกันกระทำรัฐประหารขอมสบาดโขลญลำพง โดยพ่อขุนบางกลางหาวตีเมืองศรีสัชนาลัยและเมืองบางขลังได้ และยกทั้งสองเมืองให้พ่อขุนผาเมือง ส่วนพ่อขุนผาเมืองตีเมืองสุโขทัยได้ ก็มอบเมืองสุโขทัยให้พ่อขุนบางกลางหาว หรือพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ พร้อมพระขรรค์ชัยศรีและพระนาม “ศรีอินทรบดินทราทิตย์” ซึ่งได้นำมาใช้เป็นพระนาม ภายหลังเป็นพ่อขุนศรีอินทราทิตย์

กิจกรรมในปีนี้ นายอุเทน ทองสงค์ นายกเทศมนตรีตำบลเมืองบางขลัง คณะผู้บริหารเทศบาลและสภาเทศบาลตำบลเมืองบางขลัง ตระหนักถึงความสำคัญและเพื่อเป็นการเทิดพระเกียรติ และส่งเสริมการท่องเที่ยวของจังหวัดสุโขทัย ได้รับการสนับสนุนจากองค์การบริหารส่วนจังหวัดสุโขทัย โดยนายมนู พุกประเสริฐ นายก อบจ.สุโขทัย ส่งเสริมงานสืบสานวัฒนธรรมสืบทอดประเพณี งานสักการะสองพ่อขุนวีรบุรุษแห่งชาติไทย กำหนดจัดขึ้นวันที่ 19-21 พฤศจิกายน 2568 ณ ลานกลางแจ้งหน้าสำนักงานเทศบาลตำบลเมืองบางขลัง อ.สวรรคโลก จ.สุโขทัย ร่วมพิธีพราหมณ์และพิธีบวงสรวง ถวายพานบายศรีจากส่วนราชการ มอบเกียรติบัตรเชิดชูผู้ทำคุณประโยชน์ต่อเทศบาลเมืองบางขลังและจังหวัดสุโขทัย ภาคกลางคืนชมการแสดงแสง สี เสียง ศรัทธาแห่งเมืองบางขลัง ปฐมบทสุโขทัย พร้อมด้วยระบำเทววารีศรีเมืองบางขลัง การแสดงผู้กล้าเมืองบางขลัง ยิ่งใหญ่ตระการตา จากนักแสดงรับเชิญและชาวเมืองบางขลังร่วมแสดง ชมชิมช็อปตลาดสินค้าชุมชนบางขลัง ของอร่อยโบราณหาชิมยาก ชมนิทรรศการประวัติศาสตร์เมืองบางขลัง นิทรรศการวิถีเมืองบางขลัง โฟล์กซอง การแสดงศิลปวัฒนธรรมของพื้นที่สู่สายตาผู้มาเยือน อย่าลืมมาซึมซับบรรยากาศของเมืองบางขลัง และส่งเสริมการท่องเที่ยว สืบสานความเป็นมา ค้นหาเมืองโบราณที่สวรรคโลก สุโขทัย วันที่ 19-21 พฤศจิกายน 2568 นี้

ประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ในประเทศไทยมีอยู่มากมาย ทั้งที่ปรากฏและไม่ปรากฏอยู่ในหน้าประวัติศาสตร์ แต่มีอยู่จริง มีคุณค่า มีความสำคัญ อาจจะเป็นประวัติศาสตร์บอกเล่าที่กล่าวถึงเรื่องราวความเป็นมาของชุมชนนั้นๆ เป็นประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอันเป็นที่รับรู้ของผู้คนในชุมชนและผู้ที่สนใจ แต่ขาดความสนใจ ทำให้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นที่กระจัดกระจายกันอยู่ทั่วประเทศไม่สามารถเผยตัวตน แสดงบทบาทแห่งการรับใช้สังคมออกมาได้อย่างที่ควรจะเป็น ที่นี่เมืองบางขลัง จุดกำเนิดประเทศไทย การนำประวัติท้องถิ่นมารับใช้สังคม เพราะมีความสำคัญและทรงคุณค่า เนื่องจาก 1. เป็นเมืองในประวัติศาสตร์ กำเนิดขึ้นมาร่วมสมัยกับเมืองเก่าสุโขทัย เมืองเก่าศรีสัชนาลัย ปรากฏในศิลาจารึกหลักที่ 2 วัดศรีชุม, ศิลาจารึกหลักที่ 3 จารึกนครชุม, พงศาวดารโยนก, หนังสือชินกาลมาลีปกรณ์, 2. การเสด็จพระราชดำเนินของเชื้อพระวงศ์ 3 พระองค์ใน 4 วโรกาส ดังนี้ วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2450 รัชกาลที่ 6 ขณะดำรงพระอิสริยศสมเด็จพระบรมโอรสาธิราช ปรากฏในหนังสือทรงพระราชนิพนธ์ “เที่ยวเมืองพระร่วง” ซึ่งถือเป็นวรรณกรรมการท่องเที่ยวที่สมบูรณ์เล่มแรกของชาวไทย วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2540 สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ เสด็จส่วนพระองค์ ณ โบราณสถานวัดโบสถ์ และวัดใหญ่ชัยมงคล วันที่ 29 มิถุนายน 2550 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ศึกษาร่องรอยอารยธรรมโบราณ ณ โบราณสถานวัดโบสถ์ และทรงรับสั่งกับนายสุวิทย์ ทองสงค์ นายก อบต.เมืองบางขลัง(ในขณะนั้น) ว่า

“ให้ดูแลเด็ก เยาวชนและชาวบ้านให้เขาเข้าใจประวัติความเป็นมาเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ท้องถิ่น ให้มีความตระหนัก รักหวงแหนในโบราณสถานที่มีโบราณสถานแห่งนี้ ควรได้รับการบูรณะและอนุรักษ์ให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญของประเทศ” เมื่อวันที่ 25 ตุลาคม 2559 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เสด็จฯ ทรงเปิดบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์และพ่อขุนพระเมือง ณ สำนักงานเทศบาลตำบลเมืองบางขลัง ในการนี้ทรงลงพระนามาภิไธยบนแผ่นศิลา และทรงปลูกต้นจำปาขาว ซึ่งเป็นต้นไม้ที่พ่อขุนบางกลางหาวเสี่ยงทายก่อนยกทัพตีเมืองสุโขทัยคืนจากขอมสบาดโขลญลำพงว่า ถ้ายึดสุโขทัยคืนมาได้ขอให้ต้นจำปาซึ่งปกติมีสีเหลืองให้ออกดอกเป็นสีขาว ปรากฏว่าต้นจำปาออกดอกเป็นสีขาวตามคำเสี่ยงทาย, 3. มีแหล่งโบราณสถานและโบราณวัตถุ-สำนักศิลปากรที่ 6 สุโขทัย ได้ขุดพบโบราณสถาน ขนาดเล็กกระจัดกระจายจำนวนทั้งสิ้น 22 แห่ง ขึ้นทะเบียนเป็นสมบัติของชาติ 2 แห่ง ได้แก่ โบราณสถานวัดโบสถ์ และโบราณสถานวัดใหญ่ชัยมงคล – มีโบราณวัตถุ

เช่น พระพุทธรูป 3 พี่น้องและพระร่วงนำทาง, ถ้วย ชาม ไห ฯลฯ ภาชนะดินเผาบรรจุกระดูกมนุษย์ 147 ใบ มีการบรรจุเครื่องใช้ของผู้ตายลงไปด้วย เช่น คันฉ่องสำริด เต้าปูนสำริด และแหนบสำริด เป็นต้น ร่วมทั้งมีการขุดพบพระเครื่องกรุเมืองบางขลังเป็นที่ยอมรับกันว่าขลังและศักดิ์สิทธิ์, 4. เมืองบางขลัง : สายสัมพันธ์ 2 แผ่นดิน “ไม่มีเมืองบางขลัง ไม่มีพระธาตุดอยสุเทพ” โดยพระมหาสุมนเถระภิกษุมณฑลเชลียง ได้นำพระธาตุใต้กอดอกเข็มเมืองบางขลังไปถวายพระเจ้ากือนา เมื่อ พ.ศ.1913 พระเจ้ากือนาได้นำไปบรรจุที่วัดสวนดอกและวัดพระธาตุดอยสุเทพ จ.เชียงใหม่, 5. มีแหล่งตัดศิลาแลง ที่นำมาสร้างเมืองบางขลัง เมืองสุโขทัย และศรีสัชนาลัย, 6. มีระบำเทววารีศรีเมืองบางขลัง เป็นระบำโบราณคดีลำดับที่ 3 แห่งกรุงสุโขทัย ต่อจาก “ระบำสุโขทัย” และ “ระบำเทวีศรีสัชนาลัย” เกิดขึ้นจากแนวคิดของปลัดวิทยา เกษรพรหม ดนตรีโดย อ.บัณฑิต ศรีบัว แห่งวิทยาลัยนาฏศิลปสุโขทัย ออกแบบท่ารำโดย อ.มงคล อินมา ศิลปินพื้นบ้านดีเด่น จ.สุโขทัย, 7. มีงานวิจัยเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวชุมชน 5 เรื่อง ที่ได้รับการสนับสนุนจากสำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย(สกว.) และ สำนักงานคณะกรรมการวิจัยแห่งชาติ(วช.), 8. มีพระบรมราชานุสาวรีย์พ่อขุนศรีอินทราทิตย์และพ่อขุนผาเมืองประดิษฐานคู่กัน ขนาดหนึ่งเท่าครึ่งพระองค์จริง ที่ได้รับการอนุญาตและควบคุมการปั้นหล่อจากกรมศิลปากรอย่างใกล้ชิด สูง 2.90 เมตร หนัก 1,300 กก. มีขบวนแห่อัญเชิญมาประดิษฐานอย่างสมพระเกียรติ เมื่อวันที่ 18-20 พ.ย. 2558

2 พ่อขุนกับเมืองบางขลัง พ่อขุนผาเมืองเป็นบุตรของพ่อขุนศรีนาวนำถม(นำถุม) ชึ่งครองนครสองอัน ได้แก่สุโขทัยและศรีสัชนาลัย ด้วยความเก่งกล้าสามารถของพ่อขุนผาเมือง ทำให้พระเจ้าชัยวรมันที่ 7 กษัตริย์ขอมที่ครองกรุงยโสธรนครธม ยกพระธิดานาม “สิขรมหาเทวี” ให้อภิเษกกับพ่อขุนผาเมือง และทรงมอบ “พระขรรค์ชัยศรี” และตั้งพระนามให้พ่อขุนผาเมืองว่า “กมรเต็งอัญผาเมือง” และพระนามเต็มว่า “ศรีอินทรบดินทราทิตย์” ขณะเดียวกันพ่อขุนผาเมืองก็เป็นเพื่อนกับพ่อขุนบางกลางหาวเจ้าเมืองบางยาง เมื่อพ่อขุนศรีนาวนำถมสิ้นพระชนม์ ขอมสบาดโขลญลำพง ได้ทำการยึดเมืองสุโขทัยและศรีสัชนาลัย ทำให้พ่อขุนบางกลางหาวและพ่อขุนผาเมืองร่วมมือกันที่จะยึดเมืองคืน ทั้งสองพ่อขุนได้มารวมพลกันที่เมืองบางขลัง เกณฑ์นักรบเมืองบางขลังเข้าตียึดเมืองสุโขทัยคืนจากขอมสบาดโขลญลำพง ในการนี้พ่อขุนผาเมืองสามารถเข้าเมืองสุโขทัยได้ก่อนแต่ได้ยอมเสียสละ ได้มอบพระขรรค์ชัยศรีและพระนาม “ศรีอินทรบดินทราทิตย์” และได้ยก “นางเสือง” พระขนิษฐา เป็นมเหสีคู่บารมี และอภิเษกให้พ่อขุนบางกลางหาวเป็นปฐมกษัตริย์ครองกรุงสุโขทัยสืบมา

ด้วยวีรกรรมอันทรงคุณค่า ทำให้มีการก่อสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์ประดิษฐานคู่กัน ขนาดหนึ่งเท่าครึ่งพระองค์จริง สูง 2.90 เมตร หนัก 1,300 กก. โดยได้รับการอนุญาตจากคณะกรรมการอนุสาวรีย์แห่งชาติ และควบคุมดูแลการปั้นหล่ออย่างใกล้ชิดจากกรมศิลปกร ในการนี้ อบจ.สุโขทัย โดย นายกฯ ดร.พรรณสิริ กุลนาถศิริ(ในขณะนั้น) สนับสนุนงบประมาณ 3 ล้านบาท ในการปรับปรุงภูมิทัศน์ลาน 2 พ่อขุน วันที่ 18-20 พ.ย. 2558 มีขบวนแห่อัญเชิญมาประดิษฐานอย่างยิ่งใหญ่สมพระเกียรติ มีทั้งเครื่องสูง เครื่องบวงสรวง เครื่องบายศรี รถนำขบวนทหาร ตำรวจ พิธีสักการะรับ ณ ที่ว่าการอำเภอกงไกรลาศ มีนายปิติ แก้วสลับสี ผู้ว่าราชการ จ.สุโขทัย (ในขณะนั้น) เป็นประธาน หยุดบวงสรวง ณ วัดพระพายหลวง อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย(สันนิษฐานว่าเป็นที่ประทับหรือราชวังเดิมของพ่อขุนศรีอินทราทิตย์ มีดร.พรรณสิริ กุลนาถศิริ นายก อบจ.สุโขทัยเป็นประธานฯ) และวัดช้างล้อม อุทยานประวัติศาสตร์ศรีสัชนาลัย(สันนิษฐานว่าเป็นที่ประทับหรือราชวังเดิมของพ่อขุนผาเมือง มีพล.ต.ทรงวุฒิ จิตตานนท์ เป็นประธาน) พิธีอันเชิญขึ้นประดิษฐาน ณ ทต.เมืองบางขลัง มีพิธีพราหมณ์ ทหารกองเกียรติยศ ดุริยางค์ทหาร โดยได้รับความร่วมมืออย่างดียิ่งจากผู้ว่าราชการจังหวัดสุโขทัย จากกองทัพภาคที่ 3 นายก อบจ.สุโขทัย กองบังคับการตำรวจภูธร จ.สุโขทัย ประธานร่วมได้แก่ นายปิติ แก้วสลับสี ผู้ว่าราชการ จ.สุโขทัย และพล.ท.บรรเจิด ฉางปูนทอง แม่ทัพน้อยที่ 3 วันที่ 25 ตุลาคม 2559 สมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ เสด็จฯ ทรงเปิดพระบรมราชานุสาวรีย์ 2 พ่อขุน