สุโขทัย-ชาวบ้านชุมชนบ้านใหม่ตะพังทองยังอนุรักษ์การทำตะคันช่วงประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ

ในงานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ ของชาวจังหวัดสุโขทัยสมัยสุโขทัยเมื่อ 700 ปี ก่อน ในพิธีเผาเทียนคือ การจุดถ้วยเทียนบูชา เพื่อทำความเคารพสิ่งศักดิ์สิทธิ์หรือการบูชาสิ่งอื่นๆ ที่ควรเคารพ เช่น การกราบไหว้พระรัตนตรัย การบูชาพระแม่คงคา เป็นต้น ทำให้ช่วงงานประเพณีลอยกระทง เผาเทียนเล่นไฟ ของจังหวัดสุโขทัย ตะคัน หรือ ตะคันดินเผา ถือว่าเป็นอีกหนึ่งสิ่งที่จะขาดไม่ได้ในอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ ของชาวจังหวัดสุโขทัยสมัยสุโขทัย ซึ่งในอดีตชาวบ้านต.เมืองเก่า จ.สุโขทัย จะทำตะคันกันแทบทุกบ้านแต่ปัจจุบันเหลือเพียงไม่กี่แห่งที่ยังคงทำตะคัน

เช่นที่บ้านตะคัน ที่ตั้งอยู่ชุมชนบ้านใหม่ตะพังทอง บ้านเลขที่ 633/3 ม.3 ต.เมืองเก่า อ.เมืองสุโขทัย จ.สุโขทัย โดยมีคุณชัยรัตน์ ภุมราเศวต หรือลุงจู อายุ 60 ปี เล่าให้ฟังว่า ตะคันดินเผา ปกติตนเองจะทำขายในช่วงงานประเพณีลอยกระเผาเทียนเล่นไฟของจังหวัดสุโขทัยเท่านั้น ทำขึ้นมาเพียง ๆ น้อย ๆ พอนับวันเป็นที่รู้จักและเรื่องราคาไม่แพง จึงเริ่มมีลูกค้าเพิ่มมากขึ้นเรื่อย ๆ มีลูกค้าที่นำไปตกแต่งสถานที่ก็มี อาทิ รีสอร์ท โรงแรม ร้านกาแฟ หรือนำไปประกอบการแสดงร่ายรำก็มี ลูกค้าของตนเองจะมีทั้งในจังหวัดและต่างจังหวัด โดยตนเองขายไม่แพงเริ่มต้นที่อันเล็กราคา 10 บาท ส่วนตะคันใหญ่เริ่มต้นที่ 30 บาท สำหรับตะคันใหญ่จะจุดได้นาน 5 – 6 ชั่วโมง

สำหรับตะคัน จะประกอบด้วยตัวถ้วยตะคันดินเผาที่ผลิตจาก ต.ทุ่งหลวง อ.คีรีมาศ จ.สุโขทัย ด้ายใจที่นำมาพันเป็นสามขาและขึงด้วยลวดเพื่อให้เปฌนฐานสามเหลี่ยมเพื่อให้ไส้สามารถตั้งตรงได้ก่อนที่จะนำไปต้มในน้ำเทียนเพื่อเคลือบไส้สำหรับจุด และที่ขาดไม่ได้คือเทียนก้อนหรือเศษเทียนเก่า เพื่อนำมาต้มเป็นน้ำเทียน สำหรับขั้นต้นจะต้องนำเทียนก้อนมาฟันเป็นก้อนเล็กๆจากนั้นจำนำลงไปต้มในกระทะใบบัวดัวฟืนไม้แบบโบราณ จนเทียนละลายเป็นน้ำเทียนจากนั้นจะต้องตักนำเทียนกรองในกระชอนเพื่อให้เศษสิ่งสกปรกไม่ให้ตกลงไปในน้ำเทียน

จากนั้นจะตักน้ำเทียนที่กำลังร้อนๆใส่กาต้มน้ำและไปหยอดใส่ถ้วยตะคันที่ใส่ไส้เทียนไว้ตรงกลาง ซึ่งจะต้องรีบเทน้ำเทียนในขณะที่ร้อนและปล่อนให้นำเทียนเซตตัว ลุงจู ยังเล่าว่า ปัจจุบันได้ทำตะคันหลายรูปแบบและมีสีสรรค์หลายสียิ่งช่วงนี้ช่วงใกล้งานประเพณีลอยกระทง เผาเทียน เล่นไฟ จังหวัดสุโขทัย ที่จพจัดขึ้น ตั่งแต่วันที่27 ต.ค. ถึง 5 พ.ย. 2568 รวม 10 วัน 10 คืน ที่อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย ทำให้มียอดสั่งตะคันเข้ามาเพื่อไปจุดตามโรงแรม เกสเฮ้าส์ ต่างๆเพื่อรับนักท่องเที่ยวและจุดภายในงานทำให้ตนต้องผลิตตะคันทุกวัน สำหรับผุ้ที่สนใจโทรสอบถามที่หมายเลข094 – 2738633 083 – 5183255